Οι εκδόσεις Περισπωμένη, θέλοντας να υποστηρίξουν το έργο του μεγάλου τεχνίτη του φιλοσοφικού δοκιμίου, μέσα στο οποίο υπάρχουν άπειρες στιγμές που η ζωή μπορεί να τις φωτίσει απρόσμενα, ενώ δεν υπάρχει ούτε μία γραμμή που να πρέπει κανείς να αφαιρέσει, κυκλοφορούν, για πρώτη φορά σε αυτοτελή έκδοση, το κείμενό του για την ταινία Kaos των Αδελφών Taviani. Σε επίμετρο, δύο κείμενα του Χρήστου Μαρσέλλου: «Impromptu» και «Passacaglia».
Λέγει ο Λουΐτζι στη μάνα του: «Εκατό φορές μού είχες πει για κείνο το ταξίδι. Εκατό φορές πάσχισα να γράψω γι᾿ αυτό… Μα δεν τα κατάφερα».
Ενώ τις άλλες ιστορίες που είχε ακούσει στο χωριό του τις έγραψε όλες σε διηγήματα, αυτή την ιστορία του ταξιδιού, μολονότι την άκουσε εκατό φορές, δεν μπόρεσε να τη γράψει. Και συμπληρώνει : «Κάτι μου διαφεύγει…».
Αυτό το έσχατο «κάτι» διαφεύγει στον άνθρωπο. Μόνο σε προνομιακή στιγμή (αν του τύχει και τούτη στη ζωή του, διότι μπορεί και να μη τού τύχει) θα συλλάβει αιφνίδια το απερινόητο νόημά του και την ακατάβλητη γοητεία του. Είναι το νόημα και η γοητεία της χαμένης πατρίδας του ανθρώπου, είναι ο απωλεσμένος παράδεισος. Ο Λουΐτζι είχε ψυχανεμιστεί τη σημασία αυτού του «κάτινος» που του διέφευγε. Κι᾿ ωστόσο σε ολόκληρη τη μέχρι τώρα ζωή του δεν μπόρεσε να συλλάβει αυτό το «κάτι» που υπήρχε στο βάθος αυτής της ιστορίας της μητέρας του. Έπρεπε να διασχίσει τη ζωή, όπως τη διέσχισε και ο Οδυσσέας, και ύστερα έπρεπε (δια του οντολογικού ύπνου) να ξημερώσει σε άλλο «τόπο», ώστε σιγά-σιγά και κατά αναβαθμούς να φτάσει εν τέλει σε εκείνη την απρόσιτη ακρώρεια της ευαγγελισμένης υπάρξεως. Ιδού που πλησιάζομε. Αρχίζει η νεκρή μητέρα τη διήγηση: «Δεκατριών χρόνων ήμουνα όταν ξεκινήσαμε…».
Πρόκειται για μια ιστορία του κόσμου τούτου. Είναι όμως τόσο διαφανής, που φαντάζει σε όλο το κρυφό μυστήριό του ένας άλλος κόσμος, ο κόσμος της φανερώσεως του μυστικού, που σε όλη του τη ζωή ο Λουΐτζι δεν μπορούσε να τον πλησιάσει. Και τον πλησιάζει τώρα, ύστερα από την Οδύσσειά του, στον κόσμο, στο τελευταίο του ταξίδι, από την αφήγηση της πεθαμένης μάνας του, ως κάτι που συνέβη στο παρελθόν, αλλά είναι αείποτε παρόν — όσο και δυσπρόσιτο.
«Σαλπάραμε —συνεχίζει η Μάνα— με μια μεγάλη ψαρόβαρκα προς το άγνωστο, προς τη Μάλτα…». Η εξορία, λέγει η μητέρα, είναι κακή τύχη, η μάνα που κλαίει, τα παιδιά που χάσανε τα παιχνίδια τους, οι κίνδυνοι της διαφυγής, του ταξιδιού, η απογοήτευση… Και συνεχίζει: «Αυτό σημαίνει εξορία. Μα σήμαινε και εκείνο το ταξίδι στη θάλασσα. Το κόκκινο πανί στη θάλασσα και τίποτε ολόγυρα…».
Όλα όμως αυτά ηχούν διπλά. Η δεύτερη αντήχηση, η οποία επιστρέφει από τα ιστορικά δεδομένα, είναι σα να λέγει: αυτό σημαίνει να ζεις στον κόσμο· είσαι εξόριστος, μακριά από την οντολογική σου πηγή. Ταξιδεύεις στο χρόνο, αλλά και στην αιωνιότητα. Άπτεσαι του τόπου, αλλά και της ουτοπίας.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Χρήστος Μαλεβίτσης (1927-1997) γεννήθηκε στην Καλοσκοπή της Παρνασσίδος. Λόγω του επαγγέλματος του πατέρα του, ο οποίος ήταν σιδηροδρομικός, ως μαθητής Δημοτικού έζησε στην Ξάνθη και στην Έδεσσα κατά τα χρόνια του Γυμνασίου, πριν επιστρέψουν οικογενειακώς στην πατρίδα τους κατά τη διάρκεια της Κατοχής (1943). Την περίοδο 1946-1950 σπούδασε στην Ανωτάτη Εμπορική Σχολή στην Αθήνα και ως φοιτητής έκανε την εμφάνισή του στα γράμματα δημοσιεύοντας ποίηση με το ψευδώνυμο Φρίξος Ζαγγανάς. Από το 1958 και για 35 χρόνια εργάστηκε στο Υπουργείο Συντονισμού, διετέλεσε Διευθυντής της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ενώ κατά τα έτη 1960-1961 αποσπάστηκε στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Μελετών της Χάγης και το 1966-1967 στα Γραφεία του Ο.Η.Ε. στη Γενεύη.
Η κύρια συγγραφική δραστηριότητά του άρχισε το 1965 δημοσιεύοντας το πρώτο του βιβλίο με τίτλο Προοπτικές και ένα κείμενο στο περιοδικό Εποχές. Τα επόμενα χρόνια ο Χρήστος Μαλεβίτσης θα διακριθεί ως στοχαστής κυρίως μέσω της συγγραφής φιλοσοφικών δοκιμίων και άρθρων ενώ ασχολήθηκε και με τη μετάφραση σημαντικών έργων σύγχρονων φιλοσόφων, όπως των Χάιντεγκερ, Γιάσπερς και Μπερντιάεφ. Ο Χρήστος Μαλεβίτσης από το 1974 υπήρξε βασικός συνεργάτης του περιοδικού Ευθύνη και από το 1986 και μέχρι το θάνατό του αρθρογραφούσε τακτικά στην εφημερίδα Καθημερινή.
Μετά τον θάνατό του συγκροτήθηκε ο Σύνδεσμος Φίλων Χρήστου Μαλεβίτση, ο οποίος διοργανώνει συνέδρια και εκδηλώσεις προβολής των ιδεών του και έχει επίσης κυκλοφορήσει σε έντυπη και σε ψηφιακή μορφή το σύνολο των έργων του Χρήστου Μαλεβίτση. Οι σημαντικότερες από τις διακρίσεις που έλαβε για το έργο του ήταν το Βραβείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας το 1972, το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου το 1974, Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών το 1978, και το Βραβείο του Ιδρύματος Κ. Ουράνη το 1990.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου